Nhà máy gạch Tuynel số 1: Di dời gắn với kêu gọi đầu tư

Bắt đầu hoạt động từ năm 1995, theo kế hoạch ban đầu, Nhà máy gạch Tuynel của Công ty CP Gạch Tuynel số 1 Thừa Thiên Huế (Nhà máy gạch Tuynel số 1) đóng tại km9, phường Hương Chữ (TX. Hương Trà) cung ứng vật liệu xây dựng chính cho khu vực phía Bắc. Trong quá trình hoạt động, nhà máy gây ô nhiễm ảnh hưởng đến đời sống của người dân xung quanh. Mặc khác, nhà máy nằm ngay cửa ngõ phía Bắc, trên con đường huyết mạch vào TP. Huế nên không còn phù hợp với quy hoạch xây dựng và phát triển đô thị.

Ngày 15/1/2014, UBND tỉnh có văn bản yêu cầu công ty xây dựng kế hoạch, nghiên cứu địa điểm di chuyển nhà máy, có giải pháp đảm bảo môi trường cảnh quan khu vực. Công ty đã xây dựng kế hoạch và phương án di dời trong tháng 5/2014. Đến tháng 7/2016, UBND tỉnh giao Sở Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) kiểm tra, đôn đốc việc thực hiện các biện pháp khắc phục các vi phạm; yêu cầu công ty hoàn thành khắc phục các vi phạm theo báo cáo đánh giá tác động môi trường trước tháng 9/2016.

Khảo sát thực tế, hiện công ty đã thực hiện nhiều giải pháp giảm thiểu ô nhiễm môi trường, giảm thiểu tác động của hoạt động sản xuất đến khu vực lân cận như  trồng mới hệ thống cây xanh, xây dựng hệ thống thoát nước, ngăn nước tràn ra khu vực dân cư; di chuyển khu vực tập kết nguyên liệu sâu vào nhà máy để đảm bảo khoảng cách an toàn với quốc lộ (trên 30m), đào hồ chứa nước giải quyết đất nguyên liệu tràn và giảm thiểu bụi,  nâng cấp, cải tạo ống khói nhà máy từ 16m lên 18m và 20m nhằm giảm thiểu khói, bụi; lắp đặt thiết bị lọc bụi nhằm giảm thiểu ô nhiễm.

Mới đây, Tổng cục Môi trường, Bộ TN&MT đã tiến hành thanh tra việc chấp hành các quy định pháp luật về môi trường tại Công ty CP gạch Tuynel số 1 Thừa Thiên Huế. Theo kết luận thanh tra, công ty đã có báo cáo đánh giá tác động môi trường và được phê duyệt theo quy định; thực hiện chương trình giám sát môi trường định kỳ; được cấp sổ đăng ký chủ nguồn thải chất thải nguy hại và báo cáo quản lý chất thải nguy hại. Công ty đã bố trí khu vực lưu trữ chất thải nguy hại, rác thải sinh hoạt, hợp đồng với đơn vị chức năng để thu gom vận chuyển và xử lý chất thải nguy hại và rác thải sinh hoạt theo quy định; có biện pháp xử lý bụi tại trạm nghiền than.

Cần sớm có phương án hỗ trợ di dời

Tại cuộc họp liên quan đến vấn đề xử lý ô nhiễm tại Nhà máy gạch Tuynel số 1 năm 2016, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Phan Ngọc Thọ giao nhiệm vụ cho các sở ngành hỗ trợ công ty trong việc đẩy nhanh tiến độ di dời. Kế hoạch di dời dự kiến tiến hành trong năm 2017 và địa điểm dự kiến chuyển đến tại Công ty CP Gạch Tuynel số II, thuộc Cụm Công nghiệp Thủy Phương (Hương Thủy), phải áp dụng công nghệ mới Với công nghệ thiết bị được nhập khẩu nguyên chiếc mang tới công nghệ hiện đại nhất hiệu quả nhất giảm thiểu ô nhiễm môi trường dùng đầu đùn ép gạch bán khô tiên tiến nhất . Tuy nhiên, đến nay, việc hỗ trợ cho đơn vị di dời vẫn nan giải. Khi nhà máy áp dụng robot xếp gạch tự động với việc sử dụng robot gắp gạch trực tiếp lên goong giảm thiểu nhân công lao động giảm chi phí tăng công suất nhà máy giảm giá thành sản phẩm.

Ông Trần Duy Ý, Giám đốc Công ty CP Gạch Tuynel số 1 thông tin: Dẫu biết di dời sẽ ảnh hưởng rất lớn đến hoạt động sản xuất, kinh doanh (SXKD) của đơn vị nhưng trước sau gì cũng phải đi nên chúng tôi cũng mong nhanh chóng tìm được đối tác đầu tư để có tiền đền bù mặt bằng, cơ sở hạ tầng, phục vụ công tác tái đầu tư. Tuy nhiên, thách thức lớn nhất của đơn vị là phải giải quyết chế độ nghỉ việc cho 135 lao động đã gắn bó nhiều năm với công ty. Hiện, đơn vị đang dốc sức để đảm bảo di dời đúng kế hoạch đề ra.

Tâm lý chưa biết di dời lúc nào không chỉ ảnh hưởng đến hoạt động SXKD của công ty mà người lao động cũng sống trong tình trạng lo âu. 

“Đa phần công nhân ở đây đều có tuổi đời từ 45 đến 55 tuổi, gắn bó với nhà máy từ khi mới thành lập nên nếu nhà máy di dời hoặc ngừng hoạt động chúng tôi không biết sẽ phải làm gì. Trong khi tuổi đời cao việc tiếp cận học nghề mới không còn phù hợp, cũng không thể về tận Thủy Dương để tiếp tục làm việc nên từ khi nghe chủ trương di dời nhà máy không đêm nào vợ chồng tôi ngủ yên. Chúng tôi rất mong nhà máy vẫn tiếp tục hoạt động như hiện nay hoặc nếu có di dời phải có chế độ hỗ trợ hợp lý cho đội ngũ công nhân viên, không ảnh hưởng đến đời sống công nhân”. Anh Nguyễn Dũng, một trong những công nhân gắn bó với nhà máy từ khi mới đi vào vận hành trăn trở.

Lộ trình, phương án di dời đã có, tuy nhiên kinh phí hỗ trợ di dời hiện vẫn là bài toán khó.- Ông Phan Thiên Định, Giám đốc Sở Kế hoạch và Đầu tư (KH&ĐT) cũng chia sẻ những khó khăn của doanh nghiệp (DN) trong việc thực hiện di dời nhà máy, nhất là các chính sách hỗ trợ cho người lao động.

Theo Giám đốc Sở KH&ĐT, hiện tỉnh đang tập trung nguồn lực hỗ trợ di dời Nhà máy Xi măng Long Thọ nên kinh phí hỗ trợ di dời Nhà máy gạch Tuynel số 1 rất khó. Trong bối cảnh này, di dời gắn với kêu gọi đầu tư được xem là giải pháp tối ưu nhất giải quyết khó khăn cho DN. Hoặc nếu đơn vị có nguồn lực có thể tự bỏ kinh phí di dời và tỉnh sẽ hỗ trợ sau.